Hidradenitis süpürativa (HS), yalnızca fiziksel ağrı ve izlerle sınırlı kalmayan; sosyal yaşamı, işe/okula katılımı ve ruh sağlığını da etkileyebilen kronik bir hastalıktır. Türkiye’den çok merkezli ve 731 HS hastasını kapsayan bu çalışmada, hastaların “içselleştirilmiş damgalanma” düzeyi incelendi. İçselleştirilmiş damgalanma; kişinin, toplumun hastalığıyla ilgili olumsuz yargı ve kalıplarını kendi benliğine mal etmesi anlamına gelir.

Çalışmanın Özeti

• Ölçekler: İçselleştirilmiş Damgalanma Ölçeği (ISS), Hurley evreleme, hekim küresel değerlendirme, DLQI (dermatoloji yaşam kalitesi), Skindex-16, BDI-II (depresyon), VAS-ağrı.

• Bulgular: Ortalama ISS ≈ 57,5±16,9. Bu değer, görünür dermatolojik hastalıklar ve bazı psikiyatrik hastalıklardaki düzeylere yakın.

• İlişki: ISS skoru; hastalık aktivitesi, yaşam kalitesi kaybı, depresyon ve ağrı skorlarıyla anlamlı ve paralel artıyor.

• Bağımsız belirleyiciler: Obezite, aile öyküsü, düşük eğitim/gelir düzeyi, vulva/skrotum tutulumu ve aktif tedavi görmekte olmak, yüksek içselleştirilmiş damgalanma ile bağımsız olarak ilişkili bulundu.

Yorum: HS hastalarında, toplumsal olumsuz yargıların içe alınması; hem ruhsal iyilik hâlini hem de sağlık hizmetine erişimi olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle yalnızca lezyonları baskılamak değil, damgalanmayı azaltmaya yönelik adımlar da tedavinin parçası olmalıdır.

Hastalar İçin Pratik Öneriler

• Bunu yalnız yaşamıyorsunuz: HS kronik ve dalgalı seyirli bir hastalıktır; damgalanma duygusu sık görülebilir ve anlaşılabilir bir tepkidir.

• Destek isteyin: Dermatoloji takiplerinize ek olarak, psikososyal destek (psikolog/psikiyatri, destek grupları) yaşam kalitenizi belirgin iyileştirebilir.

• Ağrı ve koku yönetimi: Uygun pansuman, sürtünmeyi azaltan kıyafetler, hekim önerili antiseptikler ve ağrı kontrolü, sosyal kaçınmayı azaltır.

• Farkındalık oluşturun: Yakın çevrenizle hastalığın bulaşıcı olmadığını ve otoimmün/iltihabi bir süreç olduğunu paylaşmak, yanlış inanışları azaltır.

• Eşlik eden durumlar: Kilo yönetimi, uygun beslenme ve hareket planı; hem hastalık aktivitesi hem de özgüven üzerinde olumlu etki yaratabilir.

Hekim Ekibinin Yapabilecekleri

• Damgalanmayı tarayın: Rutin vizitlerde yaşam kalitesi ve ruhsal belirtiler için kısa ölçekler kullanmak, erken müdahaleyi kolaylaştırır.

• Multidisipliner yaklaşım: Dermatoloji, psikiyatri/psikoloji, ağrı kliniği, gerektiğinde genel cerrahi iş birliği.

• Duyarlı iletişim: Lezyon bölgeleri hassas (örn. vulva/skrotum) olduğunda dil ve muayene koşulları mahremiyeti öncelemelidir.

• Tedavi hedefleri: Alevlenme kontrolü + ağrı azaltma + yaşam kalitesi artışı = birlikte belirlenmiş gerçekçi hedefler.

Son Söz

Bu çalışma, HS’de içselleştirilmiş damgalanmanın sanılandan daha yaygın ve çok boyutlu olduğunu gösteriyor. Hastalığın biyolojik yönünü tedavi ederken, psikososyal yükün de ele alınması, bakım kalitesini ve tedaviye katılımı artırır.

Bilgilendirme notu: Bu yazı genel bilgilendirme amaçlıdır; tanı ve tedavi yerine geçmez. Kişisel değerlendirme ve tedavi planı için dermatoloji uzmanınıza başvurunuz.