Bu yazıda, Türkiye’de 2016–2019 yılları arasında yürütülen, 295 gebe kadını kapsayan çok merkezli bir çalışmanın bulgularını basitçe özetliyorum. Çalışma, gebelikte aknenin ne kadar şiddetli seyrettiğini, hangi dönemde arttığını ve hangi faktörlerle ilişkili olabileceğini inceledi.

Öne çıkan sonuçlar

• Şiddet dağılımı: Gebelikte aknenin büyük kısmı hafif–orta düzeyde seyrediyor (hafif %56,6, orta %29,5). Çok ağır akne nadirdir (%1,7).

• 3. trimester vurgusu: Sırtta/gövdede akne (truncal akne) özellikle 3. trimesterde belirgin şekilde daha sık görülüyor. Yüz aknesi ve hirsutizm (ince tüylenmenin kalınlaşması) de bu dönemde artış gösterebiliyor.

• Geçmiş hikâye ve başlangıç yaşı: Aknenin çocukluk/ergenlik/erişkin dönemde başlamış olması veya önceki gebeliklerde akne öyküsü bulunması, gebelikteki şiddeti tek başına belirlemiyor.

• Eşlik eden durumlar: Gebelikten önce düzensiz adet, polikistik over sendromu (PKOS), hirsutizm ve yüksek vücut kitle indeksi (VKİ) olan kadınlarda, gebelikte aknenin daha ağır seyretme eğilimi gözlenmiş.

Çalışmanın genel yorumu: Gebelikte akne, özellikleri bakımından kadın erişkin aknesine benzerlik gösteriyor. Hormonlardaki değişimler rol oynasa da mekanizma karmaşık ve hâlâ araştırılıyor.

Neden 3. trimester?

Gebeliğin son döneminde hormonal dalgalanmalar, ter ve yağ bezlerinin aktivitesini ve deri bariyeri dinamiklerini etkileyebilir. Bu, özellikle sırt–göğüs gibi gövde bölgelerinde akneye eğilimi artırabilir.

Ne yapmalı?

• Kendi kendine deney yapmayın: Limon, sirke, diş macunu vb. cildi tahriş edebilir.

• Nazik bakım: Kokusu/alkolü yoğun olmayan temizleyici, non-komedojenik nemlendirici ve güneş koruyucu temel üçlüdür.

• İlaçlar konusunda hekim kontrolü: Gebelikte bazı topikal ilaçlar güvenle kullanılabilirken, bazı oral ilaçlar (ör. izotretinoin) kesin kontrendikedir. Plan mutlaka dermatoloji ve kadın doğum hekimlerinizle birlikte yapılmalıdır.

• Eşlik eden durumlar: PKOS, düzensiz adet veya VKİ yüksekliği varsa, akne yönetimi kişiselleştirilmelidir.

Son söz

Bu çok merkezli çalışma, gebelikte ağır aknenin nadir olduğunu; 3. trimesterde gövde aknesinin, yüz aknesinin ve hirsutizmin artabildiğini gösteriyor. En doğrusu, kanıta dayalı ve güvenli bir tedavi planını hekimlerinizle birlikte yapmaktır.

Bilgilendirme notu: Bu yazı genel bilgi amaçlıdır; tanı ve tedavi yerine geçmez. Lütfen kişisel durumunuz için hekiminize başvurun.