Akneli hastalar arasında “doğal/alternatif yöntemler”in (bitkisel kürler, limon vb.) ne kadar sık denendiğini ve neyin akneyi kötüleştirdiğine dair algıları inceleyen geniş bir araştırmanın sonuçlarını paylaşıyorum. Çalışma Türkiye genelinde 1.571 akne hastasıyla yapılmış çok merkezli, kesitsel bir çalışmadır.

Kısaca Ne Bulundu?

• Hastaların %74,41’i hayatında en az bir kez tamamlayıcı/alternatif yöntem (CAM) kullanmış.

• CAM kullanımı şu gruplarda daha yüksek: kadınlar, şiddetli aknesi olanlar, CADI (aknenin yaşam kalitesine etkisi) skoru yüksek olanlar ve sigara içmeyenler.

• En sık bildirilen yöntem: Limon suyu (%66,37).

• CAM yöntemleri çoğunlukla doktora gitmeden önce denenmiş (%43,94).

• Deneme süresi sıkça 0–2 hafta ile sınırlı (%38,97).

• Bilgi kaynağı çoğunlukla internet (%56,24); yöntemlerin seçilme nedeni ise “doğal olduğu” algısı (%41,86).

Hastalara Göre Aknede Neyi Ne Kötüleştiriyor?

• Gıda: %78,55

• Stres: %17,06

• Gıdalar içinde en çok suçlanan: Hazır/işlenmiş atıştırmalıklar (“junk food”) (%63,84).

• Glütensiz diyet: Yarısına yakını fayda görmediğini belirtmiş (%50).

Not: Bu, hastaların algısını gösterir. Aknede beslenme ve stresin rolü kişiden kişiye değişebilir; kanıta dayalı tedavinin yerini tutmaz.

Bu Bulgular Ne Anlama Geliyor?

• Aknesi olan pek çok kişi doktoruna danışmadan kısa süreli “doğal” uygulamalar deniyor.

• “Doğal” olması her zaman güvenli olduğu anlamına gelmez. Limon gibi asitli maddeler cildi tahriş edebilir, lekelenmeye yol açabilir.

• Glütensiz diyet herkes için çözüm değildir; gereksiz kısıtlamalar beslenmeyi bozabilir.

Pratik Öneriler

1. Denediğiniz yöntemleri hekiminize söyleyin. İlaçlarınızla etkileşim veya ciltte tahriş riski olabilir.

2. Kanıta dayalı tedaviyi temel alın. Topikal/ oral tedaviler, gerekirse prosedürler hekimle planlanmalı.

3. Beslenmede dengeye odaklanın. Aşırı işlenmiş/şekerli atıştırmalıkları azaltmak çoğu hasta için faydalı olabilir; “tek bir mucize diyet” yok.

4. Stres yönetimini destekleyin. Uykuyu düzene sokmak, ekran molaları, hafif egzersiz gibi alışkanlıklar alevlenmeleri azaltmaya yardımcı olabilir.

5. Cildi tahriş etmeyin. Limon, sirke, diş macunu vb. asidik/irritan maddelerden kaçının; nazik temizleyiciler ve uygun nemlendiriciler tercih edin.

Son Söz

Bu geniş çalışma, aknede alternatif yöntemlerin çok yaygın denendiğini ve özellikle internetten öğrenildiğini gösteriyor. Hekim–hasta iletişiminde bu konunun açıkça konuşulması, etkisiz veya zararlı uygulamaların önüne geçmeye ve kanıta dayalı bir tedavi planı kurmaya yardımcı olur.

Bilgilendirme notu: Bu yazı genel bilgi amaçlıdır; kişisel tanı ve tedavi yerine geçmez. Şikâyetleriniz için dermatoloji uzmanına başvurunuz.